Cát Sâm (tên khoa học: Callerya speciosa) là một loài cây thuốc quý, được sử dụng trong y học cổ truyền để chữa nhiều bệnh như cao huyết áp, rối loạn thần kinh và các vấn đề về tim mạch. Với những giá trị dược liệu đặc biệt, Cát Sâm đã và đang trở thành một trong những cây trồng có giá trị kinh tế cao, người dân khai thác tự nhiên để sử dụng làm thuốc.
Tuy nhiên, sau nhiều năm khai thác tự nhiên và thu hoạch không có kế hoạch, nguồn tài nguyên Cát Sâm tại địa phương đang dần cạn kiệt. Điều này không chỉ gây ra sự thiếu hụt nguồn dược liệu cho y học cổ truyền mà còn đe dọa đến sự phát triển bền vững của cây Cát Sâm tại khu vực.
Trước thực tế đó, dự án khởi nghiệp "Mô hình sản xuất cây giống và trồng cây Cát Sâm tại xã Cai Bộ, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng" ra đời với mục tiêu bảo tồn, phát triển và nâng cao giá trị kinh tế của cây thuốc quý này.
Cây Cát Sâm được trồng tại "Mô hình sản xuất cây giống và trồng cây Cát Sâm tại xã Cai Bộ, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng"
Bảo tồn nguồn gen quý của cây Cát Sâm
Cát Sâm là một loài cây có giá trị dược liệu cao, vì vậy, việc nhân giống và bảo tồn cây Cát Sâm là vô cùng cần thiết, nhằm duy trì nguồn gen quý này cho tương lai. Dự án sẽ giúp xây dựng các mô hình trồng Cát Sâm có kiểm soát, tạo ra nguồn giống chất lượng cao và góp phần bảo vệ sự đa dạng sinh học của khu vực.
Dự án khởi nghiệp " Mô hình sản xuất cây giống và trồng cây Cát Sâm tại xã Cai Bộ, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng" ra đời nhằm giải quyết vấn đề khai thác bừa bãi và bảo tồn nguồn gen quý của loài cây này. Mục tiêu của dự án bao gồm:
Nhân giống và bảo tồn cây Cát Sâm: Đưa ra các biện pháp kỹ thuật để nhân giống và phát triển cây Cát Sâm trong điều kiện trồng trọt, từ đó bảo tồn và phát triển bền vững nguồn gen quý.
Thay thế các diện tích trồng ngô, sắn kém hiệu quả: Xây dựng mô hình trồng Cát Sâm thay thế cho các diện tích đất rẫy trồng ngô, sắn, nhằm tăng hiệu quả kinh tế và bảo vệ môi trường.
Mở rộng diện tích trồng Cát Sâm: Tạo ra các mô hình trồng Cát Sâm tại các xã khác trong huyện Quảng Hòa, góp phần bảo tồn và phát triển giống cây này trên diện rộng.
Lợi ích kinh tế và xã hội
Tạo thu nhập bền vững cho người dân: Cát Sâm là cây dược liệu có giá trị kinh tế cao. Việc trồng Cát Sâm sẽ giúp người dân có thêm nguồn thu nhập ổn định, đặc biệt khi thay thế các loại cây trồng truyền thống như ngô, sắn, vốn không mang lại lợi nhuận cao.
Phát triển chuỗi giá trị sản xuất: Dự án sẽ phát triển mô hình liên kết sản xuất Cát Sâm theo chuỗi giá trị từ trồng trọt, thu hoạch, chế biến, đến tiêu thụ sản phẩm. Việc này không chỉ tạo ra giá trị gia tăng cho sản phẩm mà còn giúp hình thành các cơ sở chế biến dược liệu, mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh.
Góp phần bảo vệ môi trường: Việc chuyển đổi sang trồng Cát Sâm thay thế các cây trồng kém hiệu quả như ngô, sắn sẽ giúp giảm thiểu tình trạng phá rừng và bảo vệ đất đai, đồng thời thúc đẩy bảo vệ và cải thiện hệ sinh thái tự nhiên.
Tạo cơ hội việc làm: Dự án sẽ tạo ra cơ hội việc làm cho người dân trong vùng, từ việc trồng trọt, thu hái, chế biến đến quản lý và tiêu thụ sản phẩm.
Mô hình và phương thức triển khai
Phương thức trồng Cát Sâm: Dự án sẽ cung cấp giống cây Cát Sâm chất lượng, đào tạo người dân về kỹ thuật trồng và chăm sóc cây, bao gồm các phương pháp nhân giống, phòng chống sâu bệnh, thu hoạch và chế biến sản phẩm. Đặc biệt, dự án sẽ ưu tiên trồng Cát Sâm trên các diện tích đất trồng ngô, sắn kém hiệu quả.
Xây dựng chuỗi giá trị: Dự án sẽ phát triển chuỗi giá trị hoàn chỉnh từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm Cát Sâm, bao gồm các bước: trồng trọt, thu hái, chế biến (sản xuất thuốc từ Cát Sâm hoặc chế phẩm dược liệu khác)
Liên kết với các chương trình mục tiêu quốc gia: Dự án sẽ tham gia vào các chương trình hỗ trợ phát triển kinh tế tại địa phương, đặc biệt là Chương trình Mục tiêu Quốc gia Phát triển Kinh tế - Xã hội vùng dân tộc thiểu số và miền núi, nhằm huy động nguồn vốn hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tham gia vào dự án.
Xây dựng mô hình hợp tác xã: Dự án sẽ xây dựng các hợp tác xã hoặc tổ hợp tác sản xuất Cát Sâm, giúp người dân liên kết chặt chẽ trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và chia sẻ lợi ích từ dự án.
Tiềm năng và triển vọng
Với điều kiện tự nhiên thuận lợi, xã Cai Bộ và huyện Quảng Hòa có tiềm năng lớn để phát triển cây Cát Sâm. Việc nhân giống và bảo tồn cây Cát Sâm không chỉ góp phần bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên mà còn giúp nâng cao giá trị kinh tế cho địa phương.Mô hình trồng Cát Sâm có thể mở rộng ra các xã khác trong khu vực và trở thành một mô hình kinh tế tiêu biểu cho vùng miền núi phía Bắc.
Kết luận
Dự án khởi nghiệp " Mô hình sản xuất cây giống và trồng cây Cát Sâm tại xã Cai Bộ, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng" không chỉ là một dự án kinh tế mà còn mang ý nghĩa xã hội sâu sắc. Nó giúp bảo tồn một nguồn dược liệu quý giá, tạo công ăn việc làm cho người dân, cải thiện thu nhập và thúc đẩy phát triển bền vững cho khu vực. Để dự án thành công, cần sự hỗ trợ mạnh mẽ từ các cấp chính quyền, các tổ chức xã hội, và các chương trình mục tiêu quốc gia nhằm tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của cây Cát Sâm trong tương lai.
Tham gia cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Cao Bằng lần thứ nhất, năm 2023 – 2024 dự án Dự án "Mô hình sản xuất cây giống và trồng cây Cát Sâm tại xã Cai Bộ, huyện Quảng Hòa, tỉnh Cao Bằng" đã được Hội đồng cố vấn – giám khảo đánh giá cao về ý tưởng và phát triển nguồn tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cải thiện đời sống người dân. Dự án đã đạt giải Ba.
P.H